Tez konusunun belirlenmesi aşamasından sonra karşımıza çıkan diğer önemli husus konunun sınırlandırılması ihtiyacıdır. Tez konusunun fazla geniş bir alanı kapsaması ve yine aynı şekilde fazla dar bir alanı kapsaması tezin kalitesini olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Tez konusunun kapsamı tezi yazan kişinin zamanı ve tercih ettiği konuya göre farklılık gösterebilir ancak aşağıdaki tabloda tez konusunun hangi mantık üzerinden daraltılabileceğinin örneği gösterilmektedir.
Tezin hipotezlerinin belirlenmesi aşamasında; Tezi yazan kişinin konuda daraltma yaparken ortaya koyacağı iddiasının belirmemesi gerekmektedir. Bahsi geçen hipotez ilk okumalarda şekillense de zaman içinde değişim gösterebilir. Tez cümlesi, iddia edilebilir, bilimsel kriterlere göre savunulabilir, neden sonuç ilişkisinde değerlendirilebilir olmalıdır. Aşağıdaki görselde uygun hipotez örneklerine yer verilmektedir.
Tezin dördüncü aşamasında, hangi yönteme başvurulacağı belirlenmesi gerekmektedir. Burada önemli olan nokta sizin konunuz açısından en doğru yöntemi seçmek olacaktır. Aşağıdaki görselde tezlerde bulunan yöntem bölümünün örneği resmedilmektedir.
Tezin beşinci aşaması ile birlikte sürecin sistemli şekilde hareket etmesi sağlanmaktadır. Geçici olmasının sebebiyse ilk aşamada hazırlanması, okumaların sürmesiyle yeni düzenlemeler doğrultusunda farklılık gösterebileceğindedir. Taslak planı oluşturan öğrenciler en çok kavramsal çerçevenin detaylandırılması noktasında zorluk çekmektedir. Kavramsal çerçevenin taslağı oluşturulurken dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda gösterilmektedir.
Bu kaynak listesine geçici denmesinin sebebi tezinizi yazmaya başladığınız günden son güne kadar yeni kaynaklara ulaşabileceğiniz gerçeğidir. Bu sebeple bu aşamada oluşturulan kaynakça listesinin yeterli olacağı düşüncesi size önemli handikaplar doğurabilir. Bu aşamada yapmanız gereken konunuzla ilgili ön okumalarınızda ulaştığınız kaynakları listeleyerek gerekli gördüğünüz notları almaktır.
Tezinizin esas olarak ortaya çıkacağı aşama yazım aşaması olmasına rağmen yukarda bahsettiğimiz aşamaları eksiksiz biçimde tamamladığınızda sizi en az yoracak aşamadır. “Yanlışlar Başlangıçlarla İlgilidir” deyimi bilhassa tez yazımı konusunda oldukça öne çıkmaktadır. İlk aşamalarınızdaki süreci doğru ve etkin yönettiğinizde tez yazım aşaması düşündüğünüzden çok daha kolay tamamlanacaktır.
